Eğiticilerin teknolojiye adaptasyonu eğitimin geleceğini şekillendiriyor. Gelecekte eğitim yeni modellerle daha da pratik ve çığır açıcı olabilir. Şimdilik ütopik görünen konulara giriş yapalım.
Başlıklar
Gelecekte Eğitim Kişiselleştirilmiş Eğitmenlerle Yapılabilir mi?
Son dönemde ortaya çıkan bir tartışma konusu da yapay zekanın öğretmen gibi eğitim verebilmesi oldu. Bugün için eriştiği bilgi birikimini aktarmada doğru yönlendirildiğinde eğitimin geleceğinde öğrenci ile duygusal bağ dışında her şeyi başaracak gibi görünüyor.
Bu konuda öğretmenler en çok öğrenci ile etkileşimin gelişime gösterdiği katkıyı ifade ediyor ve yapay zekanın bunu sağlayamayacağını düşünüyor. Hiç haksız değiller.
Ancak farklı bir bakış açısı da bu teknolojilerin henüz emekleme döneminde olduğunu ve bu etkileşimi sağlayabilecek, öğrenci ile duygusal bağı kurabilecek nitelikte yapay zeka geliştirmelerinin mümkün olması.
Amazon Prime’da yayınlanan Megan isimli filmde bir robot üretimi yapılıyor ve çocukla gerçek bir bağlantıyı kurabiliyor. Konusu bizden uzak olsa da oradaki teknoloji ve düşünen yapay zekaların ortaya çıkması hiç uzak bir kavram gibi de durmuyor.
Bu durumda bilgi birikimin dışında geriye kalan etkileşim tezi de çürümeye yüz tutuyor.
Eğitimin geleceğinde peki yapay zekanın kişiselleştirilmiş bir şekilde kullanıma sunulması öğrencilerin düşünsel gelişimini de direkt olarak etkilemez mi? Yani zihin kontrolüne kadar uzanan bir süreçte inanç ve tutkular nasıl etkilenir? Bir başka tartışma konusu da bu olacak diye düşünüyorum.
Merkeziyetsizlik ve Mikro Sertifikalar
Bir diğer düşünce ise eğitimin giderek daha merkezi olmayan hale gelmesi. İnternetin erişilebilirliği ve online platformların yaygınlaşmasıyla, geleneksel eğitim kurumlarının monopolü zayıflayabilir.
İnsanlar, bilgiye her zamankinden daha kolay erişebilir hale gelecekler ve bu durum, öğrenmeyi kişiselleştirilmiş, esnek bir yolculuğa dönüştürebilir. Ancak burada da bir komplo teorisi üretebiliriz: Eğitimin merkezi olmayan doğası, bilginin doğruluğunu ve kalitesini kimin kontrol ettiği sorununu ortaya çıkarabilir. Bu durum, belirli güç odaklarının, bilgi akışını manipüle ederek toplumu yönlendirme çabalarına yol açabilir.
Eğitimdeki bu “yeni düzen”, gerçekte kimin yararına hizmet eder?
Eğitimde Big Data ve Gözlem
Gelecekte eğitim big data ve gözlemi de ele alacaktır. Öğrencilerin davranışlarının big data yani büyük veri ile analiz edilmesi, tercihlerinin ve iletişim şekillerinin değerlendirilmesi geleceğin eğitiminde bir rol sahibi olacak gibi.
Örneğin tenefüste öğrenci davranışlarını gözleyen bir rehber öğretmen, öğrencinin sosyo-duygusal durumunu tahmin ederek çeşitli aktiviteler türetebilir. Peki ya öğrencinin davranışlarını analiz edebilen bir eğitim aracı ile bunu yapmak isterse? Daha güçlü bir çözüm üretmek için muhteşem bir deneyim olabilir.
Ancak, büyük verinin toplanması ve analizi, öğrencilerin mahremiyetine yönelik ciddi endişeler doğurabilir. Komplo teorisyenleri, bu durumun, bireylerin en erken yaşlardan itibaren sürekli gözetim altında tutulmasına ve hatta gelecekteki kariyer yollarının önceden belirlenmesine yol açabileceğini öne sürebilirler.
Gelecekte Eğitim İçin Pozitif Çözümler
Gelecekte eğitim anlayışında yapay zeka araçları kullanılarak pozitif çözümler de üretilecektir. Olumsuz senaryoların tam tersine verimli kullanım da mümkün. Bu eğitim sistemini tasarlayanların yani otoritelerin karar vereceği önemli bir nokta.
Yapay zeka, öğrencilerin bireysel öğrenme stillerini, hızlarını ve tercihlerini anlayarak onlara uygun öğrenme planları sunabilir. Bu, öğrencilerin kendi tempolarında ve ilgi alanlarına göre öğrenmelerini sağlayarak, motivasyonu ve öğrenme etkinliğini artırabilir. Eğitimciler, AI’nin sağladığı veri analizi sayesinde her öğrenciye daha iyi rehberlik edebilir ve onların gelişimine daha etkili destek olabilirler.
Bir başka yaklaşımda ise engelli öğrenciler veya uzak bölgelerde yaşayanlar gibi geleneksel eğitim metodlarının dışında kalan gruplara erişim sağlama konusunda önemli fırsatlar sunar. Örneğin, işitme engelli öğrenciler için AI destekli işaret dili çeviriciler veya görme engelli öğrenciler için gelişmiş sesli okuma sistemleri eğitim materyallerine erişimi kolaylaştırabilir. Bu araçlar, daha kapsayıcı ve erişilebilir bir eğitim ortamı yaratılmasına yardımcı olur.
Yapay Zeka, öğretmenlerin zamanını büyük ölçüde alan sınav ve ödev değerlendirme işlemlerini otomatize ederek, onların daha yaratıcı ve etkileşimli öğretim yöntemlerine odaklanmalarını sağlayabilir. AI tabanlı sistemler, öğrencilerin çalışmalarını hızlı ve objektif bir şekilde değerlendirebilir, ayrıca kişiselleştirilmiş geri bildirimler sunarak öğrencilerin öğrenme süreçlerini destekleyebilir.
Öğretim materyallerini de zenginleştirebilir ve dinamik, etkileşimli öğrenme deneyimleri sunabilir. Örneğin, sanal gerçeklik (VR) veya artırılmış gerçeklik (AR) teknolojileri ile birleştirildiğinde, öğrencilere tarih, biyoloji veya fizik gibi konuları deneyimleyerek öğrenme fırsatı sunar. Bu tür deneyimler, öğrenmeyi daha ilgi çekici ve hatırlanması kolay hale getirebilir.
Ayrıca öğretmenlerin kendi mesleki gelişimlerini destekleyecek araçlar sunarak, eğitimdeki en yeni trendleri ve teknikleri takip etmelerine yardımcı olabilir. Bu, eğitimcilerin sürekli olarak kendilerini geliştirmelerini ve öğretim metodlarını yenilemelerini sağlar.
Etik Sorunlar ve Toplumsal Tepkiler
Öncelikle bir uzun vade öngörüsü olarak Neuralink gibi projelerin de eğitim ekosistemine dahil edilecek adımların otoriteler tarafından atılması. Bunun manası beyin hücreleriyle etkileşime geçen implantların tam anlamıyla uygulanabilir olduğu bir çağda erken yaşta tüm bilgi ve birikimin bir implant yoluyla entegrasyonu. Böylelikle eğitim için gereken bir matematik formulü, bir şiir mantığı veya bir oyunun kuralı gibi bilgiler doğrudan hazır bilgi olarak verilebilir.
Bu ütopya hayata geçirilmek istenirse eğer ortaya çıkacak sorunlar olacak. Hükümetlerin eğitim sistemini belirlediği bir yapıda en başta belirttiğimiz “etkileşim” kavramını kademe kademe insanlara kabul ettirerek kaldırma yöntemi de ele alınabilir. Tüm bunlar yaşanırken demokratik toplumlarda etik konuları tartışmaya açılacaktır. Aynı zamanda güçlü toplumsal tepkiler de oluşacaktır.
Diğer yandan ortaya çıkacak olan bir sorun daha var. Toplumsal eşitsizlik. Teknoloji geliştiricilerinin şu anda bile sunduğu hizmetlere birçok toplum özellikle maddi kaynakların yetersizliğinden erişemiyor. Örneğin bir yapay zeka ekosistemiyle çalışmak isteyen birinin bugün asgari aylık 200 Dolar civarı bütçe ayırması gerekiyor. Bu şirketler için mümkün ancak bireyler için oldukça yüksek bir rakam.
Örneğin bir öğretmenin bu sistemleri kullanmak istediğinde yapacağı harcama devlet desteği olmadan pek mümkün değil. Ancak gelir düzeyi yüksek ülkelerde 200 Dolar gibi bir tutar hem devletin desteğine tabi olabilir hem de bireyin kendi harcaması olabilir.
Psikoloji Profesörü Steven Pinker “Ülkeler geliştikçe doğal olarak sosyal harcama programları başlatıyorlar. Bu nedenle özgürlükçülük evrensel bir değer olmaktan ziyade marjinal bir fikirdir ve büyük ihtimalle de öyle kalacaktır.” diye bir konuşmasında bahsediyor. Bu ülkelerin sosyal harcama programlarının eğitim tarafında da aynı görünüme kavuşabilir.
Gelecekte Eğitim Bambaşka Olabilir
Sonuç olarak senaryolar çoğaltılabilir. Ancak en önemli iki konu, zaman içinde hükümetlerin vereceği kararlar ve öğrencilerin etik gündemleri olacak. Hükümetler eğitim tasarımında ütopik adımlar atabilecek veya pozitif çözümlerle süreçleri iyileştirecek. Bugün teknolojik araçlar nasıl kullanılıyorsa yarın yapay zeka bu sistemin temel unsurlarından olacak. Ancak toplumsal endişeleri giderecek şekilde çözümler üretme hassasiyeti de çok önemli.
Gelecek çok farklı olacak. Farklı konularda buluşmak dileğiyle…
